شیرین ترین تلخ ممکن

استاد عاصم اردبیلی در بستر بیماریست ، دوستان می گفتند وقتی در فرودگاه به استقبالش رفتیم چنان بیماری نحیفش کرده بود که به زور شناختیمش ، در روزهای آخر ماه صفر دست به دعا بر می داریم و برای سلامتش دعا می کنیم ، یادداشتی در مورد استاد نوشته بودم که در هفته نامه وزین مهر اردبیل و امید اردبیل چاپ شد ،همین یادداشت را در اینجا می آورم

 

شیرین ترین تلخ ممکن

یادداشتی در مورد شعر و شخصیت استاد عاصم اردبیلی

بعضاً  ائله منی اینجیدیر حیات

گونشده گوزومه، آنجاق تار گلیر

اوزوم سئون کیمی اولانمیاندا

داها یاشاماقدا منه عار گلیر

هر شاعر ، ادیب ، سخنور و علاقمند شعر و ادبیاتی  در سطح دارالارشاد اردبیل و حتی در سطح ملی، با استاد عاصم اردبیلی و اشعار پر مغز و سروده شده از سرِ دردش ، آشنایی دارد ، عاصم را می توان از یک منظر شاعر درد نامید ، شاعری که انگار انفجاری درون سینه اش زندانی است و به نظر نگارنده ؛ هنوز هم که هنوز است این انفجار متراکم بصورت کامل ،آزاد نشده است

صفات بغض مرا فرصت بروز دهید

درون سینه من انفجار زندانی است

عاصم به راستی هنرمند است اما هنرمندان نیز اقسام مختلفی دارند « هنر تجلی احساسات نیرومندی است که انسان آنرا تجربه کرده است »

و فعالیت هنری یعنی: انسان،  احساسی را که قبلاً تجربه کرده است در خود بیدار کند و با بر انگیختن آن بوسیله حرکات ، اشارات ، خطها ، رنگها، بازیها، صدا و کلمات به نحوی که دیگران نیز بتوانند همان احساس را تجربه کنند ،آنرا به سایرین انتقال دهد .

و به قول بتهوون «هیچ چیز بهتر از آن نیست که آدمی به نور حقیقت دست یابد و آنرا بوسیله آیینه هنر به همنوع خود بتاباند»

از گفته ها و نوشته های بزرگان عرصه تئوریک هنر و ادبیات،  چنین بر می آید که برای یک هنرمند دو ویژگی،  در کنار ویژگی های متعدد دیگر بسیار لازم و ضروریست ، یکی آنکه هنرمند  باید برای دیدن حقیقت توان و چشم بصریت داشته باشد و دیگر آنکه برای تاباندن نور آن حقیقت، به همنوعان خود آیینه ای بنام هنر داشته باشد ، لیکن برخی از هنرمندان در شرایطی قرار می گیرند که زیبایی ها را به نمایش می گذارند و تلاش و شکایتشان بخاطر عدم توجه یا کم توجهی مردم به این زیبایی هاست و گاه هنرمند به حقیقتی تلخ دست می یابد و مکاشفه خود را به دیگران می تاباند هر چند که تلخ باشد و چشمانشان را بسوزاند ، و این رسالت هنرمند است

هنرمند، گاهی مجبور است واقعیت های تلخ را چنان نشان دهد که تغییر آن اجتناب ناپذیر به نظر آید و عاصم از این نوع هنرمندان است،

عاصم، خود را،  زندگی کرده است ، خود را نوشته است و خود را سروده است ، او زیبایی های موجود در زندگی و طبیعت را انکار نمی کند اما فاصله بین واقعیت و حقیقت یا همان فاصله آنچه که هست با آنچه که باید باشد، او را آزار می دهد او از شاعرانی نیست که در ساحل بنشیند و از معاشقه امواج با سنگهای سخره ، بنویسد (هر چند که اعتراض به عدم توجه مردم به چنین زیبایی هایی نیزدر زمره رسالت هنر و هنرمند است)؛ عاصم اگر در ساحل بنشید اولین چیزی که چشمش را می رباید غرق شدن انسانی دردریا و بی توجهی مردمی که کنار ساحل به عیش نشسته اند، می باشد و یقین همنوا با یوشیج فریاد می زند :

آی آدمها که در ساحل نشسته شاد و خندانید

یکنفر اینجا، دارد می سپارد جان

باید اذعان داشت هر چند که عاصم ، در اکثر قوالب شعری و موضوعات ادبی و عرفانی و اجتماعی و حتی در زمینه طنز شاهکارهایی دارد اما او شاعر تلخی است و شعرش شیرین ترین تلخ ممکن ،و حق هم دارد چراکه «اَلدُّنیا سِجنُ الموُمِن»

و به قول شهریار :

حق حیات یوخ داها بیزلره ، چوخ بویوک باشی

زندامیزدا حقّیمیز، بیر باجا تاپساق تاماشا

او از دوری انسانهای مدرن از هویت خویش، از اعواج فرهنگی، بخاطر بیداد تمدن مدرن، بخاطر قریب الوقوع بودن اضمحلال فراروایت های مقدس، بخاطر نزدیکی بیابان شدن جنگل ، بخاطر زاییده شدن وحشت از پنجره های بی چارچوب، بخاطر بی داد و استبداد ارّه های هزار دندانه می نالد و به اتحاد درختانِ امید از دست داده جنگل دل می بندد

عاصم نمی تواند، شگفت زدگی خود را از پارادوکس موجود در رفتار و کردار و افکار انسان معاصر، پنهان کند

یئنی تمدونون میوه لرینده ن

آنا وطنیمین پایی چوخ اولدو

ترقّی عصری نین برکتینده ن

انسانلار الیله اینسان یوخ اولدو

 

انیشتن ایسته دی آتم گوجیله

اینسانی ، ظلماتدان ایشیقا چکسین

شیطانلار ایستگی تکجه بو اولدو

یئر اوزونه نفاقین توخومون اکسین

 

گویده ن حیوانلارا یونجا توکنلر

اینسانی آیاقدان سالان اولدولار

بشرحقوقونا قانون یازانلار

بالانی آنادان آلان اولدولار

عاصم شاعر دلگرفته ایست... چون انسانی در سطح مانده و سطحی نگر نیست،  او نمی تواند به قافیه و ردیف و اوزان عروضی و هجا و صور خیال و صنایع و بدایع ادبی ، دل خوش کند او در راه رسیدن به مقصد، شیفته مرکب نمی شود ، بلکه از مرکب شعر و خیال برای رسیدن به مقصد بهره می گیرد و هراز گاهی از آن بعنوان مسکّن آلام و دردهایی که خداوندگارِ آگاهی و همان عاصم آفرین ، به او داده است سود می جوید ،همین

نیسگیللر آلاندا آریا منی

گورموشم اولدوزلار چاغیریر منی

زهره نین سازی نین یانیقلی سسی

سیلیبدیر کونلومده ن دردی محنی

 

بورجلیام خیالا دونیالار قده ر

منه هر زاد وئریب بیر زاد آلماییب

کونلوم چکن قده ر گزدیریب منی

گینه ده آیاقدان منی سالماییب

عاصم دلی پر درد دارد من او را شاعر درد می نامم و شعرش را آیینه درد، اما گویی شانه های شعر توان کشیدن بار غم دل عاصم را ندارد از آنجا که خداوند دری به رویش گشوده است و حقایقی را برایش ارزانی داشته است که، شکاف بین آن حقیقت های عظیم با واقعیت های حقیر ما را،  شعر، پر نمی کند اما با این حال چون شعر عاصم از دل برمی خیزد لاجرم بر دل می نشیند

اوره کده ن چیخماسا شاعرین سوزو

اوره کلر قولاغی دینله مز اونو

شعر گیه بیلر ابهام پالتاری

آنجاق گییه بیلمز خیانت دونو

شعر و قلم عاصم ، هیچوقت لباس خیانت به تن نکرده است چراکه شعر برای عاصم مرکب است ، مقصد نیست ، و عاصم از این مرکب استفاده های متعددی می کند گاه اندیشه های به ظاهر طنز خود را سوار بر این مرکب می کند تا شاید، خنده ای توام با اشک، مخاطبانش را بیدار کند ، گاه از این مرکب برای بیان دردهای جامعه خویش و آلام هستی استفاده می کند

 و گاه از این مرکب برای رسیدن به  خاک خیمه گاه خورشید بهره می گیرد و چنان هیئت های حسینی را با علامت های پرچم دنبال می کند که گویی بر هیئت های مجنون ، زنجیر می برند

و در دامان حسین(ع) می آویزد ، حسینی که بی شک سلیمان (ع)، حسرت سپاه اندک او را خواهد خورد و نوح در مقابلش کشتی خود رابه  حراج خواهد گذاشت

 

محمد سیمزاری

6/آذر/1392

فرصت برای مردن بهتر, در حکم کیمیاست....